Toekomstplannen voor de Europese wijk

Na de vele bezwaren die onder andere werden geuit tijdens het openbaar onderzoek voor het Richtplan van Aanleg (RPA) Wet, de COVID-crisis – en de lessen die hieruit zijn getrokken voor de stedelijke aanleg – en de onzekerheid die vandaag heerst op de kantorenmarkt heeft de Brusselse Regering beslist om het project te herzien.

Perspective.brussels heeft in opdracht van de Brusselse regering een methodologie uitgewerkt die gebaseerd is op een doorgedreven participatief proces, met als doel te komen tot een gedeelde visie. Deze gedeelde visie is vastgesteld op basis van de uitwisselingen tijdens zes thematische workshops die van oktober 2021 tot januari 2022 hebben plaatsgevonden. Verschillende stakeholders werden uitgenodigd zoals de gemeentebesturen en de bevoegde gewestelijke en Europese administratie, samen met vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en de privésector. De deelnemers gingen per werkgroep rond de tafel zitten om de gemaakte diagnose te evalueren en hun visie te geven over de gewenste evolutie van de problematiek.

Het resultaat van deze gezamenlijke inspanning is een “Gedeelde Visie”, die is opgebouwd uit 9 grote principes die de Regering nu overneemt.

Samengevat luiden de negen principes als volgt:

• De Maalbeekvallei opwaarderen;
• De huidige dichtheid van de wijk behouden, de binnenterreinen van huizenblokken ontdichten en de benedenverdiepingen activeren in wisselwerking met de openbare ruimte en de ruimte binnen de huizenblokken;
• Respectvol met de bestaande gebouwen omgaan om de koolstofbalans van vastgoedoperaties en de overlast door werven te verminderen. Terzelfdertijd bijzondere aandacht besteden aan het naoorlogse erfgoed;
• Het aanbod van buurtdiensten versterken;
• Kantoorgebouwen een grotere bijdrage laten leveren aan de animatie en de leefbaarheid van de wijk door op de benedenverdiepingen handels- en dienstenfuncties te voorzien en door een diversificatie van het tijdelijk gebruik van leegstaande gebouwen;
• Opnieuw een divers woonaanbod invoeren;
• De wijk structureren en ontsluiten om ze met de omliggende wijken te verbinden en om interactie tussen de wijken aan te moedigen;
• De overlast door doorgaand verkeer beperken en meer plaats geven aan zachte mobiliteit;
• De straten omvormen tot aangename en groene openbare ruimtes en op die manier de identiteit van het straatbeeld versterken.

De bakens die zo worden uitgezet als antwoord op de vraag van de Brusselaars en in het licht van de evoluerende conjunctuur sluiten aan bij het bestaand verordenend kader maar tekenen tegelijk duidelijke nieuwe contouren uit. Daarom heeft de Gewestregering beslist de uitwerking van het Richtplan van Aanleg Wet stop te zetten.

Om deze beslissing verder te onderbouwen en erop toe te zien dat deze op het terrein wordt toegepast, heeft de Regering een Taskforce voor de Europese Wijk opgericht.  Een projectteam wordt belast met het toezicht op de naleving van de “gedeelde visie”.

Voor de inrichting van de Europese Wijk bestaan voortaan vrij eenvoudige en duidelijke richtlijnen die de beoordeling van toekomstige projecten moeten sturen. Dit is een belangrijke stap vooruit na jaren van debat.

De Stad Brussel zette reeds eerste stappen die zich volledig inschrijven in deze gewestelijke visie.  Het College van Burgemeester en Schepenen keurde onlangs een reeks Aanbevelingen goed die richting moeten geven aan ontwikkelaars met bouwprojecten in de Europese wijk. Deze richtlijnen zijn niet afdwingbaar, maar vormen een duidelijk en transparant kader bij het toekennen van vergunningen in de Europese wijk, en meer bepaald de Leopoldswijk.

De Stad liet ook uitgebreide technische studie uitvoeren naar het vergroeningspotentieel van de Europese wijk. Op basis van deze studie werden enkele prioritaire assen geselecteerd die nu vertaald worden in concrete vergroeningsprojecten.

Minister-president Rudi Vervoort verklaart : “We hebben gezamenlijk een voorstel uitgewerkt dat rekening houdt met een reeks principes waaraan wij allemaal veel belang hechten. De overheden, samen met de Stad Brussel scharen zich nu achter deze doelstellingen: meer woningen, een kwaliteitsvolle openbare ruimte, gecontroleerde bouwhoogten en een ongewijzigde dichtheid. Wij rekenen er nu op dat de vastgoedsector luistert naar deze duidelijke oproep, want samen zullen wij deze wijk vormgeven.”

Staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet zegt: “We keren de bladzijde om voor de Europese Wijk en gaan samen met de stad Brussel en de gemeenten vanaf morgen bouwen aan een toekomstgerichte Europese Wijk. Dit gebeurt op projectniveau, met aandacht voor historisch en recent erfgoed. Gedaan met de tabula rasa om de dertig jaar: de Europese Wijk verdient beter. Meer woningen, meer voorzieningen en een groenere publieke ruimte zullen de komende jaren de wijk vorm geven.”

Schepen voor Stedenbouw en Openbare Ruimte in Stad Brussel Ans Persoons zegt: “De Stad Brussel sluit zich volledig aan bij de ambitie van het Gewest om van de Europese Wijk terug een gemengde wijk te maken waar mensen graag willen wonen, werken en zijn. Met onze recent goedgekeurde Aanbevelingen geven we richting aan toekomstige bouwprojecten en hopen we gevels te activeren en woonprojecten te stimuleren. Om die woonfunctie opnieuw aantrekkelijk te maken, moeten we ook de kwaliteit van de openbare ruimte onder handen nemen. Mensen willen niet wonen in een wijk die saai, grijs en mineraal is. Door een overaanbod aan ondergronds parkeren is het potentieel voor vergroening en herinrichting in de wijk enorm. Een potentieel waar de Stad Brussel de komende jaren volop op zal inzetten.”